Chúng ta có thể sẽ 1 lần gặp phải hiện tượng này ở mắt hay nghe người lớn tuổi chia sẻ rằng đôi lúc mà cũng có khi nhiều lần thấy những chấm đen hay sợi loằng ngoằng trôi lơ lửng trước mắt tưởng chừng như ruồi bay.
DẤU HIỆU NHẬN BIẾT CỦA VẨN ĐỤC DỊCH KÍNH HAY GỌI LÀ RUỒI BAY
Mắt sẽ thấy các hình thù màu trắng, đen hoặc xám với nhiều hình dạng lạ: dạng hạt, dây, chấm tròn , kích thước khác nhau xuất hiện trước mắt.
Các vật thể này thường trôi nổi không cố định khiến tầm nhìn thị lực bị cản trở. Ta rất khó để nhìn rõ chúng vì khi ta thay đổi hướng nhìn thì chúng di chuyển ra khỏi tầm nhìn. Nhưng khi bạn nằm thì các vật thể này sẽ lắng đọng xuống dưới mắt tiến gần về phía hoành điểm nên sẽ dễ quan sát rõ hơn.
Những vệt đen ruồi bay trước mắt này sẽ dễ nhận thấy nhất khi nhìn vào một nền sáng trống, chẳng hạn như bầu trời màu xanh, một bức tường trắng hoặc bầu trời sáng vì khi đó đồng tử co lại làm cho các vẩn đục rõ nét và dễ nhận ra hơn.
Một số trường hợp cảm thấy đau mắt, khó chịu, thậm chí có thể bị mất thị lực tạm thời lan tỏa hoặc khu trú.
Nhìn thấy chớp sáng hoặc mất ánh hồng đồng tử.
VẨN ĐỤC DỊCH KÍNH HAY RUỒI BAY LÀ GÌ?
DỊCH KÍNH:
Mắt người có một khoang dịch trong suốt nằm phía sau thế thủy tinh còn gọi Dịch kính được cấu tạo bởi nước và các sợi collagen sắp xếp theo trật tự nhất định, có tính chất trong suốt nằm ngay phía sau của thủy tinh thể, phía trước võng mạc.
Dịch kính chiếm khoảng 80% tổng thể tích của nhãn cầu duy trì áp lực giúp võng mạc được bảo tòan, giúp thấu kính hội tụ ánh sáng tốt hơn, từ đó truyền dẫn tia sáng tiếp nhận vào đáy mắt tốt hơn, đồng thời cung cấp dinh dưỡng và dịch ẩm cho thủy tinh thể, võng mạc.
Trong dịch kính không hề chứa bất cứ gì, kể cả mạch máu; nó chỉ được nuôi dưỡng bằng các chất được thẩm thấU từ hắc mạc.
VẨN ĐỤC DỊCH KÍNH
Do tính chất trong suốt nên ánh sáng có thể xuyên qua dịch kính để đến não bộ và được xử lý thành hình ảnh sắc nét. Dịch kính bị vẩn đục là tình trạng các sợi collagen lắng đọng hoặc ngưng tụ trong dịch kính, phần lắng đọng này nằm lơ lửng này làm cho người bị bệnh thấy các hình ảnh trôi nổi che các hình ảnh thật mà mắt ta nhìn thấy.
Chúng ta thường cố gắng nhìn về hướng có vẩn đục (ruồi bay) nhưng sẽ khá khó vì chúng sẽ di chuyển theo động tác của mắt , lệch khỏi hướng nhìn và có xu hướng rơi xuống vùng thấp nên sẽ rõ hơn khi nằm.
Trong trường hợp khi ngước đầu nhìn lên bầu trời, lúc này đồng tử co lại, vẩn đục ở gần sát võng mạc vì thế tạo bóng đậm nét hơn, khiến cho chúng ta dễ nhận thấy rõ hơn.
MẮT VẨN ĐỤC DỊCH KÍNH CÓ NGUY HIỂM KHÔNG
Vẩn đục dịch kính thường gặp và phần lớn không gây nguy cơ biến chứng gì cho mắt tuy nhiên chúng khiến người bệnh rất khó chịu. Đặc biệt trong những trường hợp nặng khi vẩn đục dịch kính di chuyển không ngừng trong thị trường, một số trường hợp có thể gây ra biến chứng rách, bong võng mạc ảnh hưởng nghiêm trọng tới thị lực.
Dù bệnh xuất hiện theo quá trình lão hóa của cơ thể nhất là người cao tuổi giữa 50 tuổi đến 75 tuổi nhưng có trường hợp cả những người trẻ tuổi, nhất là người cận thị cũng có thể gặp phải. Đã có báo một số trường hợp bị vẩn đục dịch kính từ lúc mới sinh.
NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN VẨN ĐỤC DỊCH KÍNH
Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến vẩn đục dịch kính:
- Thoái hóa dịch kính: Dịch kính sẽ bị thoái hóa theo thời gian và sẽ gặp những dấu hiệu bất thường.
- Xuất huyết dich kính: Có chi định cắt dịch kính khi máu trong buồng dịch kính không tiêu sau 4 tuần, tuy nhiên nếu có những nguy cơ co kéo rách-bong võng mạc thì cần cắt sớm. Rách võng mạc, phình mạch, bệnh tiếu đương, tắc tinh mạc trung tâm võng mac.
- Bệnh võng mạc tăng sinh: tiếu đường, tắc tinh mạch, hồng cầu hình liêm, bệnh Eales.
- Bong võng mạc phức tạp: có xuất huyết dịch kính, vết rách khổng lồ, vết rách cực sau, tăng sinh dịch kính võng mac.
- Bệnh lý võng mạc trung tâm: màng xơ trước võng mạc, lỗ hoàng điếm, xuất huyết trước hoặc dưới võng mạc.
- Lệch hoặc rơi thuỷ tinh thế hoăc IOL trong buồng dịch kính.
- Tình trạng viêm màng bồ đào
- Biến chứng sau chấn thương mắt: Xuất huyết dịch kính, dị vật nội nhãn, bong võng mạc, vỡ thuỷ tinh thế, viêm nội nhãn.
YẾU TỐ NGUY CƠ LÀM PHÁT TRIỂN VẨN ĐỤC DỊCH KÍNH
Một số nguyên nhân ít phổ biến nhưng làm tăng nguy cơ như :
- Tuổi cao từ giữa 50 tuổi trở lên
- Cận thị nặng ở giới trẻ là yếu tố thuận lợi đẩy nhanh tiến trình thoái hóa
- Viêm màng bồ đào có thể dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn làm tăng nguy cơ vẩn đục dịch kính.
- Bệnh nhân bị xuất huyết trong dịch kính do vỡ các mạch máu hoặc gặp chấn thương nặng ở vùng mắt.
- Bệnh tiểu đường vì do biến chứng tiểu đường gây nên bệnh võng mạc tiểu đường.
- Một số bệnh như : cao huyết áp, thoái hóa điểm vàng.
- Môi trường sống ô nhiễm, tiếp xúc nhiều với khói bụi, người tiếp xúc với tia lửa thường xuyên mà không dùng kính bảo hộ.
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ
Hiện nay vẩn chưa có phương pháp hay loại thuốc nào có thể chữa khỏi hoàn toàn vẩn đục dịch kính. Đây là một hiện tượng khá phổ biến và lành tính, bệnh không mất đi dù không có nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm cho đôi mắt của bạn chỉ gây ra những khó chịu ảnh hưởng tới tầm nhìn.
Đối với các trường hợp lành tính người mắc phải thường mong muốn tìm được phương pháp hiệu quả, an toàn, không gây hại thêm cho mắt thì các bác sĩ thường khuyên bệnh nhân học cách làm quen và bỏ qua sự bất tiện này trong cuộc sống.
Cách thường được sử dụng là tập thể dục cho mắt, tức đảo tròng mắt để các vết vẩn đục trong dịch kính có thể đi về hướng khác mà không nằm trong tầm nhìn của mắt nữa.
Đối với những trường hợp nghiêm trọng hơn, có nguy cơ gây biến chứng, ảnh hưởng đến thị lực, nguy cơ gây biến chứng ảnh hưởng đến thị lực bệnh nhân có thể được điều trị theo những phương pháp sau:
Chiếu Laser phá vỡ đốm đen vẩn đục trong dịch kính
Các bác sĩ sẽ dùng chùm tia laser năng lượng cao được chiếu vào dịch kính bị đục để phá vỡ những đốm đen. Đây là phương pháp đơn giản, an toàn tuy nhiên chưa có nhiều nghiên cứu chứng minh hiệu quả cũng như đánh giá mức độ rủi ro của phương pháp nên hiện nay chưa được áp dụng phổ biến.
Phẫu thuật hút bỏ dịch kính
Bác sĩ sẽ can thiệp bằng phẫu thuật để hút bỏ phần dịch kính bị vẩn đục, thay thế dịch kính trong suốt khác tương tự nhưng vẩn đảm bảo chức năng, giúp người bệnh khôi phục thị lực.
Với công nghệ y học dù rất hiện đại hiện nay, phẫu thuật can thiệp này vẩn còn khá nguy hiểm, nguy cơ biến chứng cao nên ít được chỉ định.
Biến chứng sau phẵu thuật vẩn đục dịch kính
Bên cạnh biến chứng thường gặp nhất trong tất cả các ca phẫu thuật là nhiễm trùng và chảy máu thì phẫu thuật cắt dịch kinh có thế gặp nhiều biến chứng khác như bong võng mạc, rách võng mạc, phù gai thi, tăng nhăn áp, đục thủy tinh thế ngay sau phẫu thuật do chạm phải thủy tinh thế trong quá trình phẫu thuật hoặc đục thủy tinh thế muộn sau một thời gian do rối loạn dinh dưỡng và và chuyển hóa của thủy tinh thể
Chế độ sinh hoạt và phòng ngừa
Có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng việc bổ sung thêm alpha lipoic acid (ALA) đây là chất chống oxy hóa với lợi thế thấm rất tốt vào mô mắt, kết hợp cùng các hoạt chất sinh học có trong cây Hoàng đằng có thể ngăn ngừa nguy cơ viêm nhiễm mắt. Theo đó, chất này cũng sẽ đem lại hiệu quả cao trong việc phòng ngừa, cải thiện tình trạng vẩn đục dịch kính – đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vẩng (hoàng điểm).
Vẩn đục dịch kính thường là hiện tượng tự nhiên khi lớn tuổi, bạn không cần quá lo ngại khi gặp hiện tượng này vì bệnh rất hiếm khi có trường hợp biến chứng.
Nếu bệnh do các nguyên nhân khác gây nên, bạn nên ngăn chặn các yếu tố nguy cơ để không làm trầm trọng thêm tình trạng vẩn đục.
Thực hiện những bài tập thể dục mắt, mát xa mắt, tránh để mắt tiếp xúc với ánh sáng mặt trời hay các loại ánh sáng mạnh khác, bổ sung những loại thực phẩm tốt cho mắt, ổ sung i-ốt, canxi và các loại vitamin A, C, D., không nên thức quá khuya,…
Khi thấy có dấu hiệu bất thường của mắt, đặc biệt là các dấu hiệu nêu trên, bạn nên đến bác sĩ để kiểm tra.
Khám mắt định kỳ 6 tháng/lần để nắm rõ tình trạng sức khỏe của mắt.
KHI NÀO THÌ NÊN THĂM KHÁM VỚI BÁC SĨ NHÃN KHOA
Các chuyên gia khuyên rằng, nếu có hiện tượng mắt đục dịch kính, bệnh nhân nên đi thăm khám để được các bác sĩ nhãn khoa chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và đưa ra hướng điều trị phù hợp, hiệu quả nhất.
Người bệnh cần cân nhắc kỹ giữa lợi ích và rủi ro trước khi thực hiện phẫu thuật hoặc sử dụng tia laser để điều trị nhưng khuyến cáo phẫu thuật vẩn đục dịch khá khó và có thể để lại biến chứng ở mắt. Do đó chỉ có bác sĩ chuyên môn, tay nghề cao cũng như máy móc y khoa hiện đại thực hiện mới có thể hạn chế nguy cơ và rủi ro.
